Jongeren worstelen met het taboe 'eenzaamheid'

Eenzaamheid is een geweldig taboe onder jongeren. Dat blijkt ook uit het jongerenpanel van Connected. De jongeren weten het onderwerp handig te pareren door de gevoelens van eenzaamheid te veralgemenen. Én opvallend weinig jongeren lijken er last van te hebben.

Hoe eenzaam voelen zij zich? 68 procent van de bijna 1800 ondervraagde jongeren uit het onderzoek voelt zich af en toe eenzaam. Tien procent zegt vaak of voortdurend eenzaam te zijn. Eén op de vijf zegt de wezenlijke betekenis van dat woord niet te kennen, want ze voelen zich nooit eenzaam.

Alleen maar niet eenzaam

Dat laatste cijfer is opvallend groot. Is werkelijk twintig procent van al deze jongeren nooit eenzaam? Dit gegeven laat ons nadenken over de interpretatie van de betekenis van het woord ‘eenzaam’ en de verwarring met ‘alleen zijn’.

 

Iemand uit het jongerenpanel maakt spontaan dit onderscheid:

“Er is een verschil tussen eenzaamheid en alleen zijn. Alleen zijn vind ik soms best prettig. Als er mensen tegen je zitten te zagen dan wil je wel eens alleen zijn. Je kunt dan nadenken. Werken voor school, daarvoor moet ik echt alleen zijn, in de klas kan ik dat moeilijk.”

Jongerentherapeute Lut Celie zegt in een interview voor Connected Magazine: “Eenzaamheid betekent: ik kan nergens meer terecht. Ik voel geen aansluiting meer bij andere jongeren. Onlangs vertelde een meisje mij: ‘Ik voel mij rijper en wijzer dan mijn klas en ik vind geen aansluiting meer.’ Daardoor voelt ze zich eenzaam. Dat is iets diepgeworteld van binnen. Ik kan mij een keer alleen voelen, maar echte eenzaamheid kan héél diep zitten. Dat kan leiden tot lusteloosheid en depressie.”

‘Eenzaamheid is goed’

‘Alleen zijn’ wordt vaak geapprecieerd, bleek uit de brainstorms die wij deden voor Connected. Maar ook over eenzaamheid wordt genuanceerd gedacht. “Eenzaamheid is goed,” beweert iemand uit het jongerenpanel, “Je denkt dan na. Je leert jezelf beter kennen.”

De Nederlandse sociologe Jenny Gierveld maakt in Flow een onderscheid tussen sociale en emotionele eenzaamheid. Sociale eenzaamheid kan je overkomen als je bijvoorbeeld bent verhuist en je niemand kent en je voelt je geïsoleerd. Emotionele eenzaamheid is moeilijker te verdrijven. Het is existentieel, het heeft te maken met leegte en verveling, met het ontbreken van een soulmate in je leven. Je kan met jezelf geen kant op.

Niet alleen en toch eenzaam

Een paradoxale variant daarop is eenzaamheid in een groep. Dit lijkt onder jongeren een taboe binnen het taboe ‘eenzaamheid’. De druk om wanneer je jong bent alleen maar plezier te hebben met je vrienden is groot. Dus je eenzaam voelen in een groep lijkt de wereld op z’n kop. En toch is het een bekend verschijnsel.

Uit het jongerenpanel Connected: “Als ik met vrienden op café ga, dan word ik niet echt uitgesloten. Maar zij zeggen dan: Wij gaan boven nog eens poolen of een pintje pakken. Dan heb ik eigenlijk geen goesting om dat te doen, dan voel je je toch een soort van eenzaamheid. Je hebt dan eerder goesting om bij iemand anders te zijn, maar niet bij die personen.” 
 
Als je je teveel voelt in een groep is het misschien tijd om even afstand te nemen en je te bezinnen. Hoe meer je dat doet, hoe meer je bij jezelf staat en hoe beter je dat onverwachte gevoel van eenzaamheid kunt beheersen. Heerlijk, even alleen

Bronnen: Dominique Verschuren, “We mogen niet bang zijn om ons hart te verbinden met elkaar”, in: Connected Magazine, In Petto, oktober 2011, p. 39.

Mariska Jansen, Eenzaam? Geef je eraan over, in: Flow, nr. 6, september 2011, p. 120-122.